Uitleg IP/ badkamer verlichting

Als u uw badkamer gaat verbouwen of opknappen moet u ook aan de verlichting denken.

En vanwege de aanwezigheid van waterdamp, water spatters en water stralen, vereist badkamer verlichting aan een bepaalde eisen te voldoen om als veilig te worden beschouwd. In dit blog leg ik uit hoe en waar en welke verlichting geplaatst mag worden.

Wij moeten op 2 punten letten: 

1. De IP klasse, hoe stof en waterdicht is het armatuur.
2. De elektrische eigenschappen van het armatuur.       

Deze eigenschappen staan aangegeven op het armatuur of op de verpakking. Hieronder ziet u een foto van een label met de IP klasse en de elektrische eigenschappen.

We beginnen met de IP Klasse:

Deze certificering wordt kortweg 'Ingress Protection' of IP-classificatie genoemd. Dit geeft een armatuur een waardering op basis van twee factoren.

Een classificatie wordt weergegeven als de letters 'IP' gevolgd door twee cijfers, als voorbeeld is de IP-classificatie 'IP44', zie onderstaande tabel. Het eerste cijfer verwijst naar de weerstand van vaste stoffen. IP4X beschermd tegen voorwerpen met een diameter groter dan 1mm. 

Het tweede cijfer verwijst naar de weerstand van vloeistoffen. IPX4 beschermd tegen opspattend water. 

Onder deze tabel gaan we verder met de uitleg waar u in de badkamer welke IP-classificatie toepast.

Bescherming tegen voorwerpen en stof (1e IP cijfer)

IP 0X - niet beschermd

IP 1X - beschermd tegen voorwerpen met een diameter groter dan 50mm 

IP 2X - beschermd tegen voorwerpen met een diameter groter dan 12mm 

IP 3X - beschermd tegen voorwerpen met een diameter groter dan 2,5mm 

IP 4X - beschermd tegen voorwerpen met een diameter groter dan 1mm 

IP 5X - beschermd tegen stof

IP 6X - stofdicht

Bescherming tegen water (2e IP cijfer)

IP X0 - niet beschermd

IP X1 - beschermd tegen druppelend water

IP X2 - beschermd tegen druppelend water bij een schuine stand tot 15 graden 

IP X3 - beschermd tegen sproeiend water

IP X4 - beschermd tegen opspattend water

IP X5 - beschermd tegen waterstralen

IP X6 - beschermd tegen stortbuien

IP X7 - beschermd tegen onderdompeling (30 minuten tot 1 meter diep)

Waar gaat u de badkamer verlichting plaatsen?

Voor het plaatsen van verlichting in de badkamer is een zone indeling gemaakt. Hier kunt u terug vinden aan welke IP-classificatie het badkamer armatuur moet voldoen, zie onderstaande tekening.

• Zone 0: Dit is aan de binnenzijde van het bad of de douchebak, hier geen verlichtingsarmaturen plaatsen.
• Zone1: Dit is boven de douche en boven het bad. Hier plaatst u een IP65 armatuur of met een hoger IP-classificatie. Let op dat u in zone 1 wel een laagvolt armatuur toepast, klasse 111 (bijvoorbeeld 12/24volt). Is uw plafond boven zone 1 hoger dan 225cm (gemeten vanaf de bodem van het bad of de douchebak) dan kunt u ook een IP44 armatuur gebruiken, maar IP65 armatuur wordt aanbevolen.
• Zone 2: Dit is tot 60cm van zone 1, hier plaatst u een IP44 armatuur of een hogere IP-classificatie. U kunt hier gebruik maken van een klasse 1, 2 of 3 armatuur. Hier kunt u rustig een GU10 230v lamp gebruiken in combinatie met een IP44 (of hoger) armatuur. Is uw plafond boven zone 1 hoger dan 225cm (gemeten vanaf de bodem van het bad of de douchebak), dan valt dit ook onder zone 2.
• Zone 3: Is vanaf een afstand van minimaal 0,6 meter van een bad of douchebak. Minimaal verlichting met IP21 of een hogere IP-classificatie  en klasse I, II of III. In deze zone komt nog veel vocht. Denk hierbij aan waterdamp. 

Verklaring van de klasse aanduiding / elektrische eigenschappen

• Klasse I: Geaard armatuur 230 volt. Dit armatuur moet geaard worden! Als er  dan sluiting in dit armatuur komt slaat meteen de aardlek schakelaar eruit. 

• Klasse II: Dubbel geïsoleerd armatuur 230 volt. Bij dit armatuur zijn alle elektrische delen dubbel geïsoleerd. Dit armatuur Mag nooit geaard worden hiermee vervalt de dubbele isolatie.

• Klasse III: Extra lage veiligheidsspanning. Het armatuur heeft een transformator of een LED driver waar laagspanning uit komt. Ook moet er een speciale laagvolt steker tussen de driver en het armatuur zitten. Door de lage veiligheidsspanning is dit een heel veilig armatuur en daarom mag het ook geplaatst worden in zone I in de badkamer. Mocht er ooit kortsluiting in dit armatuur zitten dan schakel het apparaat uit, en u pakt het vast onder het douchen dan gebeurt er niks.

Als u deze voorkennis hebt, dan kunnen we nu een armatuur uitkiezen die geschikt is voor de juiste zones in de badkamer.

U kunt ook verschillende armaturen plaatsen, bijvoorbeeld boven de douche een LED inbouwspot IP65 en dan in het midden van de badkamer in zone 3 een plafonnière IP21.

Komt u er zelf niet uit, dan kunt u beter een erkende installateur inschakelen! Zo bent u verzekerd van veilige installatie en een mooi verlichte badkamer!

En vergeet niet te kijken bij onze badkamer verlichting.